Choroba Afektywna Dwubiegunowa

Chorobą afektywną dwubiegunową nazywamy zespół zaburzeń psychicznych z rodzaju zaburzeń, tak zwanych afektywnych. Rozpoznanie następuje tylko wtedy, kiedy po okresie depresyjnym chory nagle wpada w epizod manii, hipomanii lub epizod afektywny mieszany. Choroba nazywana jest również cyklofrenią, ze względu na przemian występujące cykle manii i depresji. Na ChAD chorowało wielu znanych artystów. Byli wśród nich Marylin Monroe, Kurt Cobain, malarz Mark Rothko lub pisarka Virginia Woolf.

Choroba rozpoczyna się zazwyczaj około 20 r. życia. Jej objawy należy rozkładać według epizodów depresyjnych oraz maniakalnych. W epizodzie maniakalnym spotykamy się z brakiem świadomości choroby. Dość uciążliwym objawem, jaki charakteryzuje manię, jest gonitwa myśli. Gonitwa myśli są to przyśpieszone procesy myślowe, które chory najczęściej wypowiada na głos. Dla zewnętrznego obserwatora może być on oznaką tego, że chory zwariował i bredzi od rzeczy. Jednak frazy/zwroty przez niego wypowiadane są tak naprawdę powiązane skojarzeniami, okolicznościami i tym podobne, np. "Na zewnątrz mocno pada, widziałam super samochód na mieście, trzeba się ubrać w płaszcze." Wypowiedziane zadnie zaczęło się od spostrzeżenia że pada deszcz za oknem. Za oknem, czyli na zewnątrz, na terenie miasta. Osoba przypomniała sobie że widziała super samochód podczas ostatniego pobytu na mieście i w dalszej części zdania wraca do tego, że przed wyjściem na dwór należy założyć płaszcze aby nie zmoknąć.

Powierzchownie wydaje się że zdanie jest nielogiczne, lecz tak naprawdę zawiera ono w sobie logiczny ciąg skojarzeń. Wypowiedziano je w taki sposób ze względu na bardzo szybkie procesy myślowe. W niektórych epizodach manii mogą mieć miejsce urojenia i halucynacje. Ok. 60% chorych przejawia odhamowanie zachowań seksualnych. Mogą podejmować się we współżyciu akty, na które by się normalnie nie zgodziły (np. Stosunek analny i tym podobne). Przy epizodzie manii występuje niepokój psychoruchowy taki sam z jakim stykamy się u dzieci z ADHD, podobnie jest z mową – osoba w manii odczuwa potrzebę ciągłego mówienia. Występują również zaburzenia łaknienia – albo jego całkowity brak, albo wręcz ciągły głód i chęć podjadania. Trudności w skupieniu i bark możliwości koncentracji w połączeniu z zaburzeniami krytycyzmu powodują, że osoby w epizodzie maniakalnym podejmują bardzo ryzykowne i lekkomyślne działania (biorą ogromne kredyty, kupują niepotrzebne rzeczy, przegrywają pieniądze w kasynach, posuwają się do pobić, kradzieży itp.) Stan taki trwa od ok. Dwóch tygodni do nawet pół roku. W tym czasie chory powinien być pilnowany i obserwowany przez osoby najbliższe lub na oddziale psychiatrycznym. Mania pod obserwacją psychiatryczną może pomóc choremu uchronić się przed ryzykownymi zachowaniami lub wejściem w konflikt z prawem. Jeżeli mania staje się psychotyczna, leczenie w szpitalu psychiatrycznym jest jedynym rozwiązaniem. Chory bowiem może zrobić krzywdę sobie lub komuś w swoim otoczeniu.

 Po epizodzie manii występuje epizod depresyjny. Podczas niego chory wykazuje pełnoobjawową depresję. Pojawiają się problemy z koncentracją, bardzo duży spadek szybkości manualnych, wolne myślenie oraz ogromne trudności w podejmowaniu nawet bardzo błahych decyzji.

W epizodzie depresyjnym mamy do czynienia również z czymś co nazywa się anhedonią – brakiem odczuwania przyjemności. Dochodzi do zaburzenia samooceny u chorego oraz ogólnie ciągle niskiego nastroju. Chory w tym czasie zaczyna wycofywać się z kontaktów społecznych oraz ma poważne problemy ze snem. Występują zaburzenia łaknienia – chory albo je nadmiernie, albo wcale. W niektórych przypadkach mogą wystąpić halucynacje i urojenia.

Leczenie Choroby Afektywnej Dwubiegunowej to przede wszystkim farmakoterapią.  Przy epizodach manii stosuje się leki stabilizujące nastrój w postaci litu i soli litu oraz leki przeciwpadaczkowe (najczęściej Wenlafaxyną w postaci Depakine lub Convulexu). Do tego trzeba dorzucić benzodiazepiny. To one pomagają opanować stan podniecenia (Xanax, Oxazepam, Relanium i tym podobne). Na początku do tego zestawu dochodzą leki przeciwpsychotyczne w postaci neuroleptyków, mają one za zadanie zapobiec rozwinięciu się zaburzeń psychotycznych w postaci głosów, omamów i urojeń. 

W czasie epizodu depresyjnego należy bardzo uważać ze stosowaniem leków z grupy SSRI, mogą one bowiem wywołać z powrotem epizod maniakalny. Stosując antydepresanty trzeba jednocześnie stosować leki stabilizujące nastrój. Pozwoli to uniknąć powrotu manii lub hipomanii.

 U 90% chorych na ChAD, u których pojawia się mania, pojawiają się kolejne epizody zaburzeń nastroju. Ich częśtość jest zróżnicowana. Zależy od osobistych predyspozycji chorego. Przeciętnie jest to 4 lub 5 epizodów manii i depresji naprzemiennie w ciągu 10 lat. Około 15% chorujących na ChAD popełnia samobójstwo.